TRẠNG THÁI TẬP TRUNG SÂU - GÓP PHẦN NUÔI DƯỠNG TÀI NĂNG

Khi một đứa trẻ đắm chìm vào trò chơi, thậm chí không nghe thấy tiếng gọi của ba mẹ, đó là dấu hiệu của một trạng thái tập trung đặc biệt gọi là “TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY”. Đây là khái niệm do nhà tâm lý học Mihaly Csikszentmihalyi đưa ra, mô tả trạng thái tập trung sâu đến mức mọi thứ xung quanh như biến mất. “TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY” là một biểu hiện phổ biến ở trẻ trong thời kỳ nhạy cảm. Khi trẻ trải nghiệm TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY thường xuyên, các nơ-ron thần kinh trong não sẽ kết nối tốt hơn, giúp trẻ tự tin, độc lập và sẵn sàng khám phá thế giới.

Nếu không có cơ hội tiến vào TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY, trẻ có thể dễ dàng từ bỏ giữa chừng và sẽ không có được cảm giác thỏa mãn khi hoàn thành công việc. Kết quả là, trẻ không thể đạt được sự thỏa mãn với bản thân về tinh thần và năng lực tập trung cũng không được phát huy. Ngược lại, một đứa trẻ thường xuyên được đắm mình trong TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY từ nhỏ sẽ phát triển khả năng tập trung bền bỉ và dễ dàng tiến vào trạng thái này khi trưởng thành.

Cách giúp trẻ dễ dàng tiến vào TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY:

1. Làm điều mình yêu thích - Suy Nghĩ của Trẻ "Con Muốn Làm Điều Đó!"

Điều đầu tiên là tạo môi trường để trẻ được chơi và học theo sở thích của mình. Khi có trong tay món đồ chơi yêu thích, trẻ có xu hướng tập trung sâu đến mức quên cả xung quanh, tạo điều kiện dễ dàng hơn để tiến vào TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY. Một mẹo nhỏ là “luôn đặt mỗi món đồ chơi ở một nơi cố định” để trẻ có thể dễ dàng tìm thấy và lựa chọn khi muốn chơi.

2. Lặp Lại Nhiều Lần - Suy Nghĩ của Trẻ "Thêm Một Lần Nữa!"

Đặt đồ chơi ở vị trí dễ nhìn thấy sẽ giúp trẻ tự lựa chọn và có hứng thú tiếp tục hoạt động lặp lại. Khi đồ chơi được cất vào hộp hay giỏ chung, việc tìm kiếm có thể khiến trẻ bực bội hoặc mất hứng thú. Trẻ cần không gian để dễ dàng chơi và khám phá bất kỳ lúc nào. Việc cho phép trẻ lặp lại cùng một hoạt động không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng mà còn dạy trẻ tính kiên trì và sự tự chủ.

3. Tập trung - Trẻ trở nên im lặng

Khi trẻ đã bước vào TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY, sự tập trung sâu khiến trẻ hoàn toàn hòa mình vào thế giới riêng. Ở trạng thái này, trẻ không chỉ phát triển trí não mà còn xây dựng khả năng tự điều chỉnh và kiểm soát cảm xúc. Trẻ được trải nghiệm cảm giác hoàn thành công việc, qua đó tự tin và sẵn sàng thử sức với các thử thách mới.

Để giúp trẻ duy trì TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY, ba mẹ cần chú ý không làm gián đoạn khi trẻ đang say mê. Nhiều phụ huynh có xu hướng khích lệ bằng những lời khen ngay khi thấy trẻ đạt được một tiến bộ nhỏ. Tuy nhiên, trong TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY, lời khen không phải là động lực giúp trẻ tiến bộ mà đôi khi lại là yếu tố làm trẻ mất tập trung. Một lời khen lúc này có thể kéo trẻ ra khỏi dòng chảy, làm gián đoạn quá trình tự khám phá và hoàn thành nhiệm vụ của trẻ. Thay vì vội vàng khen ngợi, cha mẹ có thể lặng lẽ quan sát, để trẻ tự trải nghiệm niềm vui khi hoàn tất công việc. Như vậy, cha mẹ đã góp phần nuôi dưỡng khả năng tập trung tự nhiên của trẻ.

TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY là nền tảng để trẻ phát huy hết tiềm năng của mình. Khi ba mẹ tôn trọng và hỗ trợ trạng thái này, trẻ sẽ có cơ hội phát triển trí tưởng tượng, tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề. Nhờ đó, trẻ không chỉ đạt được thành tích trong từng hoạt động cụ thể mà còn tích lũy được những kỹ năng cần thiết cho sự thành công trong tương lai.

4. Tận Hưởng Thành Quả - Suy Nghĩ của Trẻ "Mình Đã Tự Làm Được!"

Thời điểm tốt nhất để cha mẹ bắt đầu trò chuyện và khen ngợi là khi trẻ đã hoàn thành hoạt động và thể hiện niềm vui bằng một nụ cười mãn nguyện hay thở phào nhẹ nhõm. Đây là khoảnh khắc trẻ tự quyết định hoàn thành việc mình làm, thay vì bị cha mẹ “đánh thức” giữa chừng. Khi tự mình hoàn thành, trẻ sẽ cảm thấy sự tự chủ và hãnh diện, cảm giác này giúp trẻ biết tôn trọng và trân trọng chính mình.

5. Cảm Giác Hài Lòng - Suy Nghĩ của Trẻ "Mình Sẽ Làm Gì Tiếp Theo?"

Khi trẻ hoàn thành một việc tự mình, trẻ sẽ có cảm giác hài lòng và muốn tiếp tục thử thách bản thân. Bằng cách trải qua chu trình từ tập trung đến hài lòng, kỹ năng của trẻ được mài giũa và khả năng tự tin vào bản thân cũng phát triển theo. Những trải nghiệm TRẠNG THÁI DÒNG CHẢY nhiều lần trong thời thơ ấu sẽ giúp trẻ dễ dàng đạt trạng thái này khi lớn lên.

Khả năng tập trung là yếu tố thiết yếu góp phần vào sự thành công và phát triển tài năng của trẻ sau này. Cha mẹ chỉ cần ở bên, tạo môi trường yên tĩnh và không gián đoạn dòng chảy của trẻ, để trẻ tự do phát triển tư duy, trí tưởng tượng và kỹ năng cần thiết cho cuộc sống trưởng thành. Khả năng tập trung không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập hay công việc mà còn mang lại sự bình yên và hạnh phúc sâu sắc cho cuộc sống của mỗi cá nhân.